Эркиндикке Сүзүү: Баланын Балык Кыялынын Сыры
Салам, достор! Бүгүн биз силер менен бир баланы талкуулайбыз, ал балыкка айланып чексиз сууда эркин сүзүүнү самаган. Ар бирибиздин балалыгыбызда, же жада калса азыр деле, дүйнөдөгү бардык түйшүктөрдөн алыс, өзүбүздү каалагандай сезгибиз келген учурлар болгондур, туурабы? Бул окуя жөн гана бир баланын кыялы эмес, бул – биздин жан дүйнөбүздүн тереңиндеги эркиндикке умтулуунун, чексиздикке болгон сүйүүнүн жана өзгөрүүлөргө болгон каалоонун символу. Келгиле, ушул таң калыштуу кыялдын сырларын чогуу ачалы, анын артында эмне жатканын түшүнүүгө аракет кылалы. Баланын балык кыялы чындыгында бизге эмнени айтып жатат?
Бала эмне себептен балыкка айланып, чексиз сууда сүзүп кетүүнү самаган?
Баланын балыкка айланууну самашы терең психологиялык жана эмоционалдык себептерден улам келип чыккан болушу мүмкүн, достор. Көпчүлүк учурда балдар чоңдорго караганда дүйнөнү башкача кабыл алышат. Алардын элестетүүсү чексиз, алар үчүн мүмкүн эмес нерсе жоктой сезилет. Бирок, ошол эле учурда, балдар да өзүнүн кичинекей дүйнөсүндөгү түйшүктөргө, чектөөлөргө жана түшүнбөстүктөргө туш болушат. Ата-эненин талаптары, мектептин эрежелери, достор менен болгон пикир келишпестиктер – мунун баары кичинекей жанга оордук кылышы мүмкүн. Балык кыялы мына ошол чектөөлөрдөн кутулуунун, бардык оор жүктөрдү артында калтыруунун жаркын элеси.
Элестетип көргүлөчү, достор: бала күн сайын бир эле эрежелер менен жашайт, бир эле жерде ойнойт, бир эле тапшырмаларды аткарат. Анын жан дүйнөсү, балким, кандайдыр бир нерседен тажап, жаңылыкты, өзгөрүүлөрдү, чексиз эркиндикти каалап жаткандыр. Ал эми суу астындагы дүйнө – бул таптакыр башка аалам. Ал жерде эрежелер адамдардыкына окшош эмес, ал жерде чексиз мейкиндик, кооздук жана тынчтык бар. Балык болуп сүзүү – бул жөн гана физикалык өзгөрүү эмес, бул жан дүйнөнүн толук боштондугу. Бала үчүн балыкка айлануу – бул өзүнүн табигый чөйрөсүнө кайтуу сыяктуу, ал жерде ал эч кандай мажбурлоосуз, эч кандай чектөөсүз жашай алат. Ал жерде ал өзүнүн каалагандай болуп, каалаган жагына сүзө алат, суу астындагы ар кандай жандыктар менен баарлашып, укмуштуу окуяларга туш болушу мүмкүн. Бул суу астындагы дүйнөнүн сырлары аны өзүнө тартып, күнүмдүк турмуштун майда-чүйдөсүнөн алыстаткандыр.
Балыктын жашоосу – бул тынымсыз кыймыл, тынчтык жана табият менен бирге болуу. Ал эми балага мына ушул нерселер жетишпегендир. Балким, ал жашоосунда ызы-чуудан, талаптардан же өзүн түшүнбөгөн адамдардан тажагандыр. Балык болуп, ал ар бир тамчы сууда жашоонун жаңы маңызын табат, ар бир сүзүүдө өзүнүн жаңы эркиндигин сезет. Бул кыял – жөн эле фантазия эмес, бул баланын ички дүйнөсүнүн, анын терең каалоолорунун чагылдырылышы. Ал өзүнүн адамдык жашоосундагы оорчулуктардан, кичинекей да болсо, бирок ага оор сезилген жүктөрдөн кутулууну каалаган. Элестеткиле, ал өзүнүн денесинин жеңилдигин, суунун агымы менен биригип, чексиздикке умтулуусун кандай каалаган. Бул балык кыялы ага жаңы үмүттөрдү, жаңы максаттарды жана жашоонун маңызын издөөгө түрткү берген. Ал жөн эле балык болуп кетүүнү эмес, өзүнүн чыныгы "Мен" дегенди табууну, толук эркиндикте жашоону каалаган.
Бул баланын кыялын, суу астындагы дүйнөнү кандайча элестетүүгө болот?
Эми, достор, келгиле, баланын кыялындагы суу астындагы дүйнөгө бир саамга сүңгүп кирели. Бул жөн эле деңиз же көл эмес, бул – чексиз фантазиянын, кереметтердин жана сырлардын ааламы. Элестеткиле, күн нуру суунун бетинен өтүп, миңдеген алтын жиптер менен суу астына түшүп жатат. Алар суу астындагы өсүмдүктөрдүн ар бир жалбырагын, ар бир майда ташты жарык кылып, асан-үсөн сыяктуу түстөргө бөлөп турат. Балыкка айланган бала азыр адамдык денесинин оордугун сезбейт; анын денеси жеңил, ийилчээк, суунун ар бир агымына көнүп, бир бүтүндүктү түзөт. Ал эми анын кабырчыктары күмүш сымал жаркырап, күн нуруна чагылышып, ар бир кыймылында жарыктын бийин жаратат.
Анын көздөрү азыр суу астындагы сырларды ачуу үчүн жаралгандай. Ал жерде ар кандай формадагы жана түстөгү балыктар топ-тобу менен сүзүп жүрүшөт: кээ бири ачык кызыл, кээ бири көк, сары, ал тургай асан-үсөндүн бардык түстөрүн камтыган. Алар эч кандай сөзсүз, бир гана кыймылдары менен баарлашып, татаал бийлерди аткарышат. Бала да ошол бийге кошулуп, алар менен биргеликте сүзөт. Ал өзүн жалгыз сезбейт; тескерисинче, ал бул суу астындагы дүйнөнүн бир бөлүгү экенин, бул чоң үй-бүлөнүн мүчөсү экенин сезет. Анын кулагына суунун шыбышы, кораллдардын сырдуу үндөрү, алыстагы киттердин ыры угулуп турат. Бул үндөр – тынчтандыруучу, эс алдыруучу, адамдык дүйнөнүн ызы-чуусун унуттурган обондор.
Эркиндик деген эмне экенин бала азыр толук сезип жатат. Ал тез эле океандын тереңдиктерине сүңгүп, ал жерде жашаган укмуштуу жандыктарды көрө алат – чоң киттерди, назик деңиз аттарын, жада калса адамзатына белгисиз болгон байыркы жандыктарды да. Же болбосо, ал тайыз сууга чыгып, күн нуруна бөлөнүп, жылуулукту сезип, жээктеги дүйнөнү байкап турат. Анын кыялында, ал өзүнүн каалаган жерине бара алат, эч кандай тоскоолдуксуз, эч кандай чектөөсүз. Суу астындагы үңкүрлөр, жашыруун коралл бакчалары, байыркы кемелердин калдыктары – мунун баары анын изилдөө үчүн ачык болгон жеке оюн аянты. Ал эми бул дүйнөдө эч ким ага эч нерсени талап кылбайт, эч ким аны сынга албайт, эч ким анын жолун тоспойт. Ал өзүнүн чексиз кыялында өзүнүн чыныгы эркинин ээси.
Бул дүйнөдө ал өзүнүн адамдык жашоосунда сезген бардык түйшүктөрдөн, кайгыруулардан, атүгүл кичинекей да болсо, бардык коркуулардан алыс. Суу астындагы эркиндик ага ички тынчтыкты жана бакытты тартуулайт. Ал жерде ал өзүнө-өзү жетиштүү, гармониялуу жана толук сезилет. Ал суунун агымы менен биригип, чексиздикке сапар тартып, ар бир дем алуусунда жашоонун жаңы маңызын табат. Бул баланын кыялы – бул жөн гана балык болуу эмес, бул – өзүнүн ички дүйнөсүнүн тереңдиктерин табуу, табият менен болгон биримдикти сезүү жана эң негизгиси, чыныгы эркиндикти сезүү.
Ал өзүнүн адамдык жашоосунан, бардык түйшүктөрүнөн кантип коштошмок?
Достор, бул кыялдын эң маанилүү бөлүктөрүнүн бири – бул баланын өзүнүн адамдык жашоосунан, бардык түйшүктөрүнөн коштошуусу. Бул коштошуу кайгылуу жана оор болбойт, тескерисинче, ал – жеңилдик, боштондук жана жаңы башталыштын символу. Элестетип көргүлөчү, кичинекей бала күнүмдүк жашоодогу көптөгөн нерселерди өз мойнуна алып, алар ага чоң жүк болуп сезилиши мүмкүн. Бул мектептеги тапшырмалар, ата-эненин үмүттөрү, досторунун күтүүлөрү, же болбосо өзүнүн кылган кичинекей каталарынан улам келип чыккан ички тынчсыздануулар болушу мүмкүн. Мунун баары анын кичинекей ийининде оор жүк болуп тургандай.
Бирок, ал балыкка айланууну чечкенде, бул бардык жүктөрдү артында калтырууга даяр экенин билдирет. Ал өзүнүн эски денесин, эски атын, эски милдеттерин жана эски коркууларын жээкте калтырат. Бул коштошуу – жан дүйнөнүн тазаланышы. Ал өзүнүн адамдык кабыгынан чыгып, сууга сүңгүп киргенде, ошол эле учурда бардык адамдык түйшүктөрүн да жууп салгандай болот. Анын ар бир кабырчыгы, ар бир сүзүүсү – бул эркиндикке жасалган кадам. Ал өзүнүн эски жашоосунан, аны кармап турган бардык нерселерден, өзүнүн корумдарынан – кийимдеринен, оюнчуктарынан, атүгүл мурунку атынан – эч кандай өкүнүүсүз, бирок терең ыраазычылык менен коштошот. Себеби, бул жашоо ага ушул жаңы кыялды, жаңы жолду табууга жардам берген.
Ал коштошкондо, бул таштап кетүү эмес, бул – өзгөрүү. Ал өзүнүн адамдык өтмүшүн толугу менен кабыл алып, бирок андан ары өсүүгө даяр. Балким, ал жээкте калган эски өзүнө, "Рахмат, сен мага көп нерсе үйрөттүң. Эми мен жаңы сапарга аттанам", – деп ичинен айткандыр. Бул – кайра төрөлүү, жаңы формада, жаңы чөйрөдө жашоону баштоо. Балык кыялы ага жаңы мүмкүнчүлүктөрдү ачат, ал жерде ал өзүнүн чыныгы потенциалын толук ача алат.
Бул коштошуу процессинде бала өзүнүн мурунку жашоосунун эң маанилүү учурларын эстеп, бирок алардын эч бири аны токтото албай турганын түшүнөт. Ал жакшы эскерүүлөрдү өзү менен алып кетет, бирок жамандыктарды жана түйшүктөрдү артында калтырат. Анын жан дүйнөсү жеңилдейт, жүрөгү жаңы укмуштуу окуяларга ачылат. Ал өзүнүн тарыхынан ажырабайт, тескерисинен, андан сабак алып, азыркы учурда жана келечекте толук кандуу жашоо үчүн колдонот. Бул – чыныгы эркиндикке карай жол, ал жерде өтмүш эмес, келечек маанилүү. Бул – жан дүйнөнүн толук боштондугу, достор, ал жерде ар бир сүзүү – бул жаңы башталыш, жаңы үмүт. Ал эми балыкка айланган бала бул сезимди толук сезип, алга умтулат.
Балыкка айланган бала суудан секирип чыгып, таятасына эмне деп кыйкырмак эле, "Селен Лорин!" деген сөз айкашын колдонуп?
Мына, достор, биздин окуянын эң кульминациялык учуруна жеттик! Балыкка айланган бала эми суунун чексиз мейкиндигинде толук эркиндикти таап, бир аз убакыт сүзгөндөн кийин, ал өзүнүн жаңы дүйнөсү менен эски дүйнөсүнүн ортосунда байланыш түзүүнү каалайт. Ал эми бул байланышты түзүүгө эң ылайыктуу адам – бул аны ар дайым түшүнгөн, анын кыялдарын колдогон сүйүктүү таятасы. Элестетип көргүлөчү, толкундардын үстүндө күмүш сымал жаркыраган кичинекей балык, күтүлбөгөн жерден суудан бийик секирип чыгат! Ал асманга көтөрүлүп, күн нуруна чагылышып, бир саамга гана абада калкып тургандай болот.
Ошол учурда, ал жээкте турган таятасын көрөт – балким, ал дагы эле аны издеп, же жөн гана деңизди карап отургандыр. Жүрөгү сүйүүгө жана ыраазычылыкка толгон балык, бардык күчүн чогултуп, адамдар түшүнбөй турган, бирок анын жан дүйнөсүнүн тереңинен чыккан бир сөз айкашын кыйкырат: "Селен Лорин!" Бул жөн гана үндөрдүн жыйындысы эмес, достор. Бул – баланын жаңы жашоосундагы биринчи маанилүү билдирүүсү. "Селен Лорин!" – бул эркиндиктин гимни, жаңы ачылыштардын жарчысы, жана эң негизгиси, таятасына болгон чексиз сүйүүнүн жана ыраазычылыктын символу.
Бул кыйкырыктын мааниси терең. Ал мындай деп айткандыр: "Таята, мен жакшымын! Мен өзүмдүн жолумду таптым, мен эркинмин! Коркпо, мен бактылуумун!" Же болбосо, "Селен Лорин!" – бул анын жаңы аты, анын жаңы дүйнөдөгү манифести болушу мүмкүн. Бул – өткөн жашоо менен байланышты толугу менен үзбөстөн, аны менен жаңы, сыйкырдуу бир көпүрө куруу аракети. Таятасы болсо, балким, бул үндү угуп, жүрөгүндө бир жылуулукту сезет. Ал балыктын ким экенин так түшүнбөсө да, ал анын небереси экенин жана ал азыр бактылуу экенин ичинен сезиши мүмкүн. Таятасынын көз карашында, бул жөн эле балыктын секирүүсү эмес, бул – сүйүктүү небересинин ага болгон акыркы, бирок эң маанилүү билдирүүсү.
Селен Лорин деген сөз айкашы, биздин контекстте, баланын чексиз кыялынын, анын эркиндикке болгон умтулуусунун жана жаңы дүйнөдөгү өзүнүн ордун табышынын эң сонун чагылдырылышы. Бул – адамзаттын түшүнүгүнөн тышкары, бирок жан дүйнөнүн тереңинде угулган үн. Ал ар бир адамдын ичиндеги балалык кыялдарды, эркиндикке болгон умтулууну ойготот. Бул кыйкырык – бир чети коштошуу, экинчи чети жаңы саламдашуу. Ал таятасына "Сен мени түшүнгөнсүң, азыр мен өз жолумду таап, эркиндикке жеттим. Сен мен үчүн эч качан кабатыр болбо" дегенди билдиргендир. Бул учур – эки дүйнөнүн, адамдык жана суу астындагы дүйнөнүн, бир саамга гана болсо да бириккен сыйкырдуу көз ирмеми.
Кыялдардын күчү: Эмне үчүн кыялдануу маанилүү?
Достор, биз баланын балык кыялы жөнүндө сөз кылып жатып, чындыгында адамдын жашоосундагы эң маанилүү нерселердин бири – бул кыялдануу экенин түшүндүк. Кыялдар – бул жөн гана бош убактагы ойлор эмес; алар биздин ички дүйнөбүздүн күзгүсү, биздин терең каалоолорубуздун жана умтулууларыбыздын чагылышы. Баланын балыкка айланып, чексиз сууда сүзүп кетүү кыялы, ар бирибиздин ичибиздеги эркиндикке, чектөөлөрдөн кутулууга жана өзүбүздү толугу менен ишке ашырууга болгон умтулуубузду билдирет. Эмне үчүн кыялдануу ушунчалык маанилүү? Биринчиден, кыялдар бизге күнүмдүк жашоонун боз түсүнөн чыгып, жаңы дүйнөлөрдү изилдөөгө мүмкүндүк берет. Алар бизге үмүт берип, алдыга умтулууга түрткү берет, жашоонун оорчулуктарына карабай, жарык келечекти элестетүүгө жардам берет.
Экинчиден, кыялдар бизге өзүбүздүн чыныгы "Мен" дегенди табууга жардам берет. Баланын кыялында ал өзүнүн каалагандай, чектөөсүз жана эркин сезет. Бул – биздин ички каалоолорубузду, биз чындыгында ким болгубуз келгенин түшүнүүгө болгон аракет. Кээде биздин кыялдарыбыз бизге жашоодогу чыныгы максаттарыбызды көрсөтүп турат. Үчүнчүдөн, кыялдар биздин чыгармачылыгыбызды өнүктүрөт. Алар бизди стандарттык ой жүгүртүүдөн алыстатып, жаңы идеяларды, жаңы чечимдерди табууга үндөйт. Баланын элестетүүсү чексиз, жана ал бизге да ушундай болууга үйрөтөт. Биз өзүбүздү белгилүү бир чектөөлөр менен чектеп койбошубуз керек.
Төртүнчүдөн, кыялдануу – бул стресстен арылуунун эң сонун жолу. Оор кырдаалдарда, кыялдар бизге бир азга болсо да реалдуулуктан алыстап, тынчтык табууга жардам берет. Балык кыялы бала үчүн дал ошондой роль ойногон – ал ага ички тынчтыкты жана өзүн-өзү таанып-билүүнү берген. Ошондуктан, достор, эч качан кыялдануудан тартпагыла. Кыялдарыңар канчалык укмуштуу, канчалык мүмкүн эместей көрүнсө да, аларды баалагыла. Алар силердин ички күчүңөр, силердин жашооңорго маани берген отуңар. Өзүңөрдүн "суу астындагы дүйнөңөрдү" жараткыла, ал жерде силер толук эркиндикте болосуңар.
Кыялдар – бул жөн гана бир элес эмес, бул биздин келечегибизге салынган инвестиция. Алар бизди жаңы горизонтторду издөөгө, тоскоолдуктарды жеңүүгө жана өзүбүздүн эң сонун версиябыз болууга шыктандырат. Баланын балыкка айлануу кыялы, анын таятасына "Селен Лорин!" деп кыйкырганы, бизге кыялдардын күчү чексиз экенин эскертип турат. Алар бизге ар дайым үмүт жана мотивация берип, жашоонун ар бир көз ирмемин толук кандуу жашоого үндөйт.
Ошентип, достор, баланын балык кыялы жөн эле бир жомок эмес. Бул – биздин ички эркиндикке болгон умтулуубуздун, жашоонун түйшүктөрүнөн арылуунун жана өзүбүздүн чыныгы бактыбызды табуунун символу. Бул окуя бизди кыялданууга, өзүбүздүн ички дүйнөбүзгө кулак салууга жана эч качан үмүттү үзбөөгө чакырат. Эркиндикке сүзүү – бул ар бир адамдын ички каалоосу. Жана бул кыял, балким, эң сонун жана маанилүү кыялдардын бири.