Көнерген Сөздер: Қазақ Поэзиясы Мен Мақал-Мәтелдердің Құпиясы

by Admin 62 views
Көнерген Сөздер: Қазақ Поэзиясы мен Мақал-Мәтелдердің Құпиясы

Көнерген Сөздер (Архаизмдер) Дегеніміз Не?

Керемет достар! Бүгінгі тақырыбымыз – қазақ тілінің терең қабаттарына үңіліп, оның тарихи байлығын ашуға мүмкіндік беретін көнерген сөздер. Бұл сөздер біздің тілімізде сирек қолданылғанымен, олардың мәдени, тарихи және әдеби маңызы өте зор. Көнерген сөздер, немесе лингвистикалық тұрғыдан архаизмдер, – бұл кезінде кеңінен қолданыста болған, бірақ уақыт өте келе күнделікті тілдік қарым-қатынастан шығып қалған, орнына жаңа сөздер немесе ұғымдар келген сөздер. Бірақ, достар, бұл сөздер толығымен жоғалып кеткен жоқ; олар көбінесе әдебиетте, тарихи шығармаларда және салт-дәстүрге қатысты мәтіндерде өз орнын сақтап қалған. Қазақ тіліндегі көнерген сөздерді зерттеу, біздің ата-бабаларымыздың дүниетанымын, өмір салтын және мәдени құндылықтарын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Олар тілдің байлығын көрсетіп қана қоймай, сонымен қатар ұлттың тарихи жадының бір бөлігі болып табылады. Көнерген сөздердің маңызын түсіну – тілдік мұрамызды сақтауға жасалған маңызды қадам. Кез келген тіл сияқты, қазақ тілі де үнемі дамып отырады. Жаңа сөздер пайда болып, ескі сөздер қолданыстан шығып қалады. Бұл – табиғи процесс. Дегенмен, кейбір көнерген сөздер өзінің тарихи, мәдени немесе эстетикалық құндылығына байланысты ұлттық жадыда сақталып қалады. Олар бізге ежелгі дәуірлердегі қазақ қоғамының құрылымы, діни наным-сенімдері, шаруашылығы, әлеуметтік қарым-қатынастары туралы құнды ақпарат береді. Мысалы, хан, бек, батыр сияқты лауазым атаулары немесе айыр, құрсау, кебенек сияқты тұрмыс заттарының атаулары қазіргі кезде жиі қолданылмаса да, олар біздің тарихымыздың ажырамас бөлігі. Біздің міндетіміз – осы сөздердің мағынасын ұғыну, олардың тарихи контексін зерттеу және оларды келесі ұрпаққа жеткізу. Бұл сөздер бізге тек қана тілдік құбылыс ретінде емес, сонымен қатар мәдениеттің, тарихтың және руханияттың айнасы ретінде маңызды. Көнерген сөздерді тану арқылы біз ұлттық бірегейлігімізді нығайтып, ана тіліміздің тереңдігі мен күрделілігін бағалай аламыз. Олар бізге қазақ халқының қалай өмір сүргенін, неге сенгенін және қандай құндылықтарды ұстанғанын айқын көрсетеді. Сондықтан, достар, көнерген сөздерді жай ғана ескірген лексика деп емес, тарихтың тірі куәгерлері ретінде қарастырғанымыз жөн. Олар бізді өткенмен байланыстыратын алтын көпір іспетті. Бұл бөлімде біз көнерген сөздердің тілдегі орнына, олардың мәдени маңызына және оларды зерттеудің неліктен маңызды екендігіне тоқталдық. Енді осы құнды сөздердің қазақ поэзиясы мен мақал-мәтелдерінде қалай көрініс табатынын бірге зерттеп көрейік.

Қазақ Поэзиясындағы Көнерген Сөздердің Сұлулығы

Білесіңдер ме, достар, қазақ поэзиясы – біздің ұлттық рухымыздың, терең ойымыздың және көркемдік талғамымыздың айнасы. Ақындар ежелден-ақ өз шығармаларында тілдің барлық байлығын, соның ішінде көнерген сөздерді де шебер қолданған. Бұл сөздер поэзияға ерекше бір мәндік тереңдік, тарихи реңк және эстетикалық тартымдылық береді. Олар оқырманды өткен дәуірге жетелеп, сол кезеңнің атмосферасын сезінуге мүмкіндік береді. Мысалы, Жыраулар поэзиясы немесе Абай Құнанбайұлының шығармаларында көнерген сөздер жиі кездеседі. Олар тек сөздің мағынасын ғана емес, сонымен бірге тарихтың салмағын, даналықтың тереңдігін де жеткізеді. Поэзиядағы көнерген сөздер тек формальды элемент емес, олар идеялық-тақырыптық мазмұнды ашуда да маңызды рөл атқарады. Олар кейіпкерлердің ішкі әлемін, оқиғалардың тарихи фонын немесе автордың дүниетанымын айқындауға көмектеседі. Ақындар бұл сөздерді кездейсоқ қолданбайды; олардың әрқайсысының өзіндік орны және айқын мақсаты бар. Шебер ақын көнерген сөзді өлеңнің ырғағына, үйлесіміне және жалпы көркемдік құрылымына сай етіп енгізеді. Бұл оқырманға тек эмоционалдық әсер беріп қана қоймай, сонымен қатар интеллектуалдық рефлексияға жетелейді. Осы сөздер арқылы біз қазақ халқының тарихи даму жолын, рухани ізденістерін және мәдениетінің бірегей ерекшеліктерін тереңірек түсіне аламыз. Мәселен, көптеген батырлық жырлардағы сарбаз, найза, қалқан сияқты сөздер қазіргі әскери терминологиядан ерекшеленіп, сол дәуірдің нақты көрінісін береді. Немесе, жыраулардың толғауларындағы бағзы, ежелгі, аруақ сияқты сөздер даналық пен рухани күштің символы ретінде қолданылады. Бұл сөздер поэзияны жай ғана сөз тіркесі емес, терең мағынаға толы өнер туындысы етеді. Олар арқылы ақын заманауи оқырманға тіпті ғасырлар өтсе де өз хабарын жеткізе алады. Міне, достар, көнерген сөздердің қазақ поэзиясындағы керемет күші осында. Олар – уақыт сынынан өткен асыл қазына, біздің тіл байлығымызды және мәдени мұрамызды дәріптейтін мәңгілік шамшырақ. Енді, осы сөздердің нақты мысалдарын қарастырып, олардың өлең жолдарына қалай жан бітіретінін көрейік. Бұл бізге қазақ тілінің тереңдігін және оның тарихи қабаттарын жақсырақ түсінуге көмектеседі.

Қазақ Поэзиясынан Мысалдар

Керемет, достар! Енді іске көшейік және көнерген сөздердің қазақ поэзиясында қалай әдемі қолданылғанын нақты мысалдар арқылы көрейік. Бұл бізді ата-бабаларымыздың рухани әлеміне жетелейді.

  1. Мысал 1: Абай Құнанбайұлының "Желсіз түнде жарық ай" өлеңінен:

    • "Сылдыр суға құмартып, өзен бойын желедім..."
    • Мұндағы желедім сөзі қазіргі тілде "жүрдім, қыдырдым" деген мағынаны білдіреді, бірақ жүріс-тұрысқа қатысты "жүрудің ерекше тәсілі" немесе "шапшаң жүру" деген көнерген реңкі бар. Ол өлеңге ерекше бір әсемдік пен динамика береді.

  2. Мысал 2: Жыраулар поэзиясынан (Мысалы, Бұқар жырау):

    • "Жеті қазынаның бірі – ер жігіт, Ұлы даланың серігі."
    • Бұл жердегі ер сөзі қазіргі "ер адам" мағынасынан бөлек, "батыр, ержүрек, азамат" деген терең мағынаны білдіреді. Ал серік сөзі "жолдас, дос" деген мағынада қолданылғанымен, ежелгі кезеңде "рухтық серіктес, көмекші" дегендей аса мәнді ұғымды білдірген. Олар жыраулардың даналығын және батырлықты дәріптеуін көрсетеді.

  3. Мысал 3: Махамбет Өтемісұлының өлеңдерінен:

    • "Арыстан қалай арыды деме, Арыстанда арлан айбары бар."
    • Мұндағы арыды сөзі "шаршады, әлсіреді" деген мағынада болса да, көнерген реңкі оны қазіргі сөздерден ерекшелейді. Ал айбар сөзі "қорқынышты күш, айбындылық, даңқ" деген мағынаны білдіріп, қазіргі күнде жиі қолданылмайды, бірақ батырлық жырларда жиі кездеседі. Бұл сөздер Махамбеттің рухын, жігерін және жауға деген ызасын толық жеткізеді.

  4. Мысал 4: Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармаларынан:

    • "Пенделікке бой ұрма сен, Жамандыққа жол берме."
    • Мұндағы бой ұрма тіркесі қазіргі тілде "мойынсұнба, бағынба" деген мағынаға жақын болса да, көнерген сипаты оған терең моральдық және философиялық реңк береді. Ол адамның ішкі еркіндігіне және өз қадірін түсінуіне шақырады.

  5. Мысал 5: Кейбір халық өлеңдеріндегі мысал:

    • "Қызыл шұбар ат мінген, Асыл ерім келеді."
    • Бұл жердегі шұбар сөзі "алабажақ, теңбіл-теңбіл" деген мағынада, бірақ қазіргі қазақ тілінде сирек қолданылады. Ол аттың ерекшелігін сипаттап, өлеңге ежелгі эстетикалық реңк береді.

Міне, достар, осы мысалдардан көріп отырғанымыздай, көнерген сөздер қазақ поэзиясына ерекше бір сұлулық, тереңдік және тарихи мән береді. Олар ақындарға өз ойларын, сезімдерін және дүниетанымдарын нәзік әрі өзгеше жеткізуге мүмкіндік береді. Осы сөздерді танып, олардың мағынасын түсіну арқылы біз қазақ әдебиетінің шынайы құндылығын толықтай бағалай аламыз. Әрбір көнерген сөз – бұл біздің мәдени мұрамыздың бір кірпіші, оны қорғап, дәріптеу – әр қазақтың парызы. Поэзияны оқығанда, осы сөздерге ерекше назар аударып, олардың әкелген терең мағынасын сезінуге тырысыңдар. Бұл сіздердің тілдік біліміңізді ғана емес, сонымен қатар рухани әлеміңізді де байытады. Келесі бөлімде біз көнерген сөздердің мақал-мәтелдердегі рөлін зерттейміз.

Ғасырлар Даналығы: Мақал-Мәтелдер мен Қанатты Сөздердегі Көнерген Сөздер

Енді, достар, біздің тақырыбымыздың екінші, бірақ кем емес маңызды бөлігіне – мақал-мәтелдерге тоқталамыз. Мақал-мәтелдер – бұл халық даналығының, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан тәжірибесі мен өсиетінің жиынтығы. Олар тілдің, мәдениеттің және тарихтың ажырамас бөлігі. Қысқа да нұсқа айтылған бұл сөз тіркестерінің көбісінде көнерген сөздер сақталып қалған, себебі олардың шығу тегі терең тарихқа кетеді. Бұл көнерген сөздер мақал-мәтелдерге ерекше бір мәндік салмақ және тарихи реңк береді. Олар арқылы біз ата-бабаларымыздың дүниетанымын, моральдық құндылықтарын және өмірге деген көзқарастарын тереңірек түсіне аламыз. Мақал-мәтелдердің тілдік формасы көбінесе тұрақты болып қалатындықтан, олардағы көнерген сөздер де ұзақ уақыт бойы өзгеріссіз сақталып қалады. Бұл тілдің консервативті қасиетінің бір көрінісі. Олар бізге қазақ халқының тарихи дамуындағы әртүрлі кезеңдерді, қоғамдық қарым-қатынастарды, әдет-ғұрыптарды және салт-дәстүрлерді көрсетеді. Мысалы, көшпелі өмір салтына қатысты немесе барымтаға, билікке қатысты мақал-мәтелдерде көнерген сөздер жиі кездеседі. Олар сол тарихи контексті жандандырып, қазіргі оқырманға өткенді көз алдына елестетуге мүмкіндік береді. Достар, мақал-мәтелдердегі көнерген сөздерді талдау – бұл тек тілдік талдау ғана емес, бұл мәдениетті талдау. Бұл бізді тілдің терең қабаттарына еніп, халықтың рухани байлығымен танысуға шақырады. Олар арқылы біз адамгершілік, адалдық, еңбекқорлық, бірлік сияқты мәңгілік құндылықтардың қазақ халқы үшін әрқашан маңызды болғанын түсінеміз. Кейбір көнерген сөздер қазіргі тілде аналогтары болса да, мақал-мәтелдерде қолданылуы оларға ерекше бір салтанаттылық пен тарихи салмақ береді. Олар мақалды жай сөз тіркесі емес, ғасырлардың дауысы етеді. Сондықтан, құрметті оқырмандар, мақал-мәтелдерді оқығанда, олардағы көнерген сөздерге ерекше назар аударып, олардың тарихи және мәдени мағынасын түсінуге тырысыңыздар. Бұл сіздердің тілге деген құрметтеріңізді арттырып қана қоймай, ұлттық сана-сезімдеріңізді де байытады. Бұл бөлімде біз мақал-мәтелдердің мәнін, олардың халық даналығын қалай сақтайтынын және көнерген сөздердің осы мәтіндердегі ерекше рөлін қарастырдық. Енді, осы сөздердің нақты мысалдарын талдап, олардың мақал-мәтелдерге қосқан тереңдігін көрейік.

Мақал-Мәтелдердегі Көнерген Сөздерді Талдау

Ал, достар, дайынсыңдар ма? Енді мақал-мәтелдердің інжу-маржандарын ашып, олардың ішіндегі көнерген сөздердің құпиясын бірге ашайық. Бұл сөздер бізге терең тарихтың сырларын шерткендей болады.

  1. Мысал 1:

    • "Жақсының аты өлмейді, ғалымның хаты өлмейді, алаштың даңқы өлмейді."
    • Мұндағы алаш сөзі – қазақ халқының ежелгі атауы, қазіргі кезде сирек қолданылады, бірақ тарихи-саяси мәтіндерде кездеседі. Ол қазақтың ұлттық бірлігі мен ата-тегін білдіреді. Мақалдың мағынасы: Жақсы іс қалдырған адамның аты мәңгі есте қалады, білімді адамның еңбегі ұмытылмайды, қазақ халқының даңқы да өшпейді.

  2. Мысал 2:

    • "Өнер алды – қызыл тіл."
    • Бұл жердегі қызыл тіл тіркесі қазіргі тілде "шешендік өнер, тілге жүйріктік" деген мағынаны білдірсе де, "қызыл" сөзінің "ең маңызды, көркем" деген ежелгі мағынасынан туындаған. Көнерген реңкі оған ерекше салмақ береді. Мақалдың мағынасы: Шешендік өнер, сөйлеу қабілеті – барлық өнердің бастауы, өйткені адам өз ойын сөз арқылы жеткізеді.

  3. Мысал 3:

    • "Қырық құрақтан құралған – қазақ."
    • Құрақ сөзі қазіргі тілде "шөптің бір түрі" дегенді білдірсе, бұл мақалда "бөлшек, бөлік" деген мағынада қолданылған. Ол қазақ халқының көптеген ру-тайпалардан құралғанын білдіреді. Мақалдың мағынасы: Қазақ халқы көптеген рулар мен тайпалардан құралған, олардың бірлігі арқасында ұлт болып қалыптасқан.

  4. Мысал 4:

    • "Жеті атасын білмеген – жетім."
    • Жетім сөзі қазіргі тілде "ата-анасынан айырылған бала" мағынасында қолданылса да, бұл мақалда "тамырсыз, өзінің шығу тегін білмейтін адам" деген көнерген, ауыспалы мағынада қолданылған. Мақалдың мағынасы: Өз ата-бабасының тарихын, жеті атасын білмеген адам – рухани жетім, яғни өзінің кім екенін, қайдан шыққанын білмейтін адам.

  5. Мысал 5:

    • "Атадан ұл туса игі, Ата жолын қуса игі."
    • Ұл сөзі қазір "бала, ер бала" мағынасында жиі қолданылса да, бұл мақалда оған "елге қорған болатын, атадан қалған дәстүрді жалғастыратын ұрпақ" деген көнерген, терең мән берілген. Мақалдың мағынасы: Атасының ізгі қасиеттерін жалғастыратын, оның жолын қуатын ұл туса, сол жақсы.

  6. Мысал 6:

    • "Ердің құны – жүз ат."
    • Бұл мақалдағы құн сөзі "кек алу үшін төленетін өтемақы, төлем" деген мағынада. Қазір бұл сөз тек заңдық немесе тарихи контексте қолданылады. Жүз ат деген тіркес те сол дәуірдің материалдық құндылығын көрсетеді. Мақалдың мағынасы: Батыр адамның өмірі аса қымбат, оның өлімі үшін үлкен өтемақы төленген, яғни адам өмірінің құндылығын білдіреді.

Міне, көріп отырсыңдар ма, достар? Мақал-мәтелдердің тереңдігі мен даналығы олардың ішіндегі көнерген сөздер арқылы қалай айқындалып тұрғанын. Бұл сөздер – біздің тарихымыздың, мәдениетіміздің және рухани құндылықтарымыздың айнасы. Оларды түсіну – бұл қазақ тілінің байлығын және халық даналығының тереңдігін бағалау деген сөз. Осы мақал-мәтелдерді жаттап қана қоймай, олардағы көнерген сөздердің тарихи мағынасына үңілу – өте қызықты және танымдық процесс.

Көнерген Сөздерді Неліктен Түсінуіміз Керек?

Неге біз осы көнерген сөздерге соншалықты мән беруіміз керек? – деп ойланатын шығарсыңдар, достар. Жауабы өте қарапайым әрі терең. Көнерген сөздерді түсіну – бұл тек тіл білімін арттыру ғана емес, бұл ұлттық мәдениетімізді, тарихымызды және рухани мұрамызды сақтаудың негізгі кілті. Біріншіден, әдебиетті толық түсіну үшін олар өте маңызды. Абай, Махамбет, Шәкәрім сияқты ұлы ақындарымыздың шығармаларын терең түсіну үшін, олардың қолданған көнерген сөздерінің мағынасын білу қажет. Бұл сөздерсіз олардың шығармаларының шынайы мәнін, көркемдігін және автордың жеткізгісі келген идеясын толықтай түсіну мүмкін емес. Олар әдебиетке ерекше бір реңк беріп, оқырманды сол дәуірдің атмосферасына енгізеді. Екіншіден, тарихты танудағы рөлі зор. Көнерген сөздер – бұл тарихтың тірі куәгерлері. Олар арқылы біз ата-бабаларымыздың қалай өмір сүргенін, қандай құралдарды қолданғанын, қандай әлеуметтік қатынастарда болғанын және қандай құндылықтарды ұстанғанын біле аламыз. Мысалы, би, батыр, шешен сияқты сөздер қазіргі кезде де қолданылғанымен, олардың тарихи контекстегі мағынасы әлдеқайда терең. Бұл бізге ұлттық бірегейлігімізді нығайтуға көмектеседі. Үшіншіден, тілдің дамуын түсіну үшін қажет. Әрбір көнерген сөз – бұл тілдің эволюциялық жолындағы бір кезең. Олар тілдің қалай өзгергенін, қандай сөздердің пайда болып, қандай сөздердің қолданыстан шыққанын көрсетеді. Бұл тілшілер үшін ғана емес, әрбір тіл жанашыры үшін де қызықты және маңызды. Төртіншіден, рухани байланысты нығайту. Көнерген сөздерді тану арқылы біз ата-бабаларымызбен рухани байланыс орнатамыз. Олар біздің тарихи жадымызды оятып, мәдениетіміздің терең тамырларын сезінуге көмектеседі. Бұл бізді ұлт ретінде біріктіретін маңызды фактор. Бесіншіден, сөздік қорымызды байытады. Әрине, күнделікті өмірде бұл сөздерді жиі қолданбасақ та, оларды білу сөздік қорымызды байытып, ойды дәлірек, әсерлірек жеткізуге мүмкіндік береді. Сондықтан, достар, көнерген сөздерді тек ескірген дүние деп санамай, оларды тарихтың алтын парақтары, мәдениеттің асыл қазынасы ретінде қабылдайық. Оларды зерттеп, үйрену арқылы біз қазақ тілінің құдіретін және мәңгілік мәдениетіміздің тереңдігін түсінеміз. Бұл – әр қазақтың міндеті және мақтанышы.

Көнерген Сөздерді Қалай Зерттеп, Үйренуге Болады?

Ендігі кезекте, достар, осы керемет көнерген сөздерді қалай зерттеп, қалай үйренуге болатыны туралы біраз кеңес берейін. Бұл сіздерге тілдің терең қабаттарына енуге көмектесетін қызықты саяхат болады деп сенемін. Ең алдымен, классикалық әдебиетті оқудан бастаңыздар. Абай, Шоқан, Ыбырай, Жамбыл, Махамбет сияқты ұлы тұлғалардың шығармаларында көнерген сөздер өте жиі кездеседі. Олардың өлеңдерін, прозалық туындыларын, тарихи дастандарын оқыған кезде, көнерген сөздерге ерекше назар аударыңыздар. Бұл сөздердің контекстік мағынасын түсінуге тырысыңыздар, өйткені сөздің мағынасы тек сөздіктен ғана емес, қолданылған жерінен де айқындалады. Егер бір сөздің мағынасы түсініксіз болса, оқып отырған жеріңізді тоқтатпай, алдымен бүкіл сөйлемнің немесе өлең жолының жалпы мағынасын ұғынуға тырысыңыз. Кейіннен сол сөздің нақты мағынасын іздеген жөн. Екіншіден, арнайы сөздіктер мен энциклопедияларды пайдаланыңыздар. Қазақ тілінде көнерген сөздер сөздіктері, тарихи сөздіктер және түсіндірме сөздіктер бар. Олар сіздерге көнерген сөздердің этимологиясын, тарихи қолданысын және мағыналық реңктерін түсінуге көмектеседі. Интернетте де тіл біліміне арналған ресурстар мен онлайн сөздіктер бар. Оларды тиімді пайдаланыңыздар. Үшіншіден, мәдени тақырыптағы талқылауларға қатысыңыздар. Тіл мен әдебиетке арналған клубтарға, үйірмелерге немесе онлайн форумдарға қатысып, басқа адамдармен көнерген сөздер туралы пікір алмасыңыздар. Бұл жаңа білім алуға және түсінігіңізді кеңейтуге мүмкіндік береді. Төртіншіден, тарихи және этнографиялық материалдарды зерттеңіздер. Қазақ халқының салт-дәстүрлері, әдет-ғұрыптары, батырлық жырлары, шежірелер – бұлардың барлығында көнерген сөздерге толы. Оларды зерттеу арқылы сіздер тіл мен мәдениеттің өзара байланысын тереңірек түсінесіздер. Бесіншіден, қазіргі қазақ тіліндегі архаизмдерді танып білуге тырысыңыздар. Кейбір сөздер күнделікті қолданыста болмаса да, салтанатты сөздерде, ресми құжаттарда немесе фольклорлық шығармаларда сақталып қалған. Олардың айырмашылығын және қолданыс ерекшелігін түсіну маңызды. Алтыншыдан, тілге деген құштарлықты арттырыңдар. Кез келген тілді үйренуде ынта мен қызығушылық өте маңызды. Көнерген сөздер – бұл біздің ұлттық байлығымыздың бір бөлігі екенін түсініп, оларды бағалауға және келесі ұрпаққа жеткізуге ұмтылыңыздар. Міне, осылайша, достар, біз көнерген сөздердің қызықты әлеміне еніп, олардың құпияларын аша аламыз. Бұл тек тіл үйрену ғана емес, бұл өз тарихымызды, мәдениетімізді тануға жасалған маңызды қадам.

Көнерген Сөздердің Мәңгілік Мұрасы

Сонымен, достар, біздің көнерген сөздер әлеміне жасаған саяхатымыздың соңына да жеттік. Біз көнерген сөздердің не екенін, олардың қазақ поэзиясы мен мақал-мәтелдерінде қандай маңызды рөл атқаратынын және оларды неліктен білуіміз керек екенін бірге талдадық. Тереңірек үңіліп қарасақ, көнерген сөздер – бұл жай ғана ескірген лексикалық бірліктер емес, олар – уақыт сынынан өткен, мәңгілік құндылықтарды бойына сіңірген асыл қазына. Олар бізге өткенмен байланыс орнатып, ата-бабаларымыздың даналығын ұғынуға мүмкіндік береді. Олар тілдің байлығын көрсетіп қана қоймай, сонымен бірге ұлттық мәдениетіміздің және тарихымыздың тереңдігін айқындайды. Қазақ тілінің әрбір сөзінде, әсіресе көнерген сөздерде, мыңдаған жылдар бойы жинақталған халықтың даналығы, рухы және тіршілік тәжірибесі жатыр. Оларды сақтау, зерттеу және келесі ұрпаққа жеткізу – әрбір қазақ азаматының қасиетті борышы. Біздің басты мақсатымыз – бұл мәңгілік мұраны лайықты бағалап, оны тірі күйде сақтап қалу. Ол үшін біз көркем әдебиетті көп оқып, тарихи шығармаларға ден қойып, мақал-мәтелдердің мәнін терең ұғынып, тілдің әрбір элементіне құрметпен қарауымыз керек. Көнерген сөздер – бұл біздің ұлттық бірегейлігіміздің бір бөлігі. Олар арқылы біз кім екенімізді, қайдан шыққанымызды және қайда бара жатқанымызды түсінеміз. Сондықтан, достар, осы құнды сөздерді қастерлеп, оларды тілдік қорымыздың ажырамас бөлігі етіп сақтайық. Бұл біздің мәдени тұтастығымызды нығайтып, келешек ұрпаққа бай да мағыналы тіл мұрасын қалдыруға мүмкіндік береді. Естеріңде болсын, тіл – бұл ұлттың жаны, ал көнерген сөздер – сол жанның терең тамырлары. Оларды бағалайық, оларды үйренейік және оларды мәңгілікке сақтайық!